40 Χρόνια απο την Εισβολή στην Πράγα.

Ανακοίνωση της ΑΚΟΑ (Ανανεωτική Κομμουνιστική και Οικολογική Αριστερά)

Άνοιξη της Πράγας: μετά 40 έτη...

Συμπληρώθηκαν αυτές τις ημέρες 40 χρόνια από την επέμβαση των στρατευμάτων του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία και από τη βίαιη καταστολή του κινήματος που επεδίωκε τη θεμελίωση ενός σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο, μια πλουραλιστική σοσιαλιστική κοινωνία και δημοκρατία. Κινήματος που αναπτύχθηκε με την πρωτοβουλία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τσεχοσλοβακίας υπό την ηγεσία του Αλεξάντρ Ντούμπτσεκ, και έμεινε στην ιστορία με το όνομα «Άνοιξη της Πράγας». Η προσπάθεια αυτή βρήκε την ένθερμη υποστήριξη των δημοκρατικών κινημάτων των πολιτών της Τσεχοσλοβακίας, της εργατικής τάξης, της μεγάλης πλειονότητας του τσεχοσλοβακικού λαού. Δεν είναι, μάλιστα, τυχαίο που η Άνοιξη της Πράγας άνθισε σε μια χώρα στην οποία ο σοσιαλισμός είχε βαθιές ρίζες στο λαό και δεν είχε επιβληθεί από τον Σοβιετικό Στρατό, αλλά έπειτα από τη νίκη των κομμάτων της Αριστεράς σε ελεύθερες εκλογές.

Η Άνοιξη της Πράγας είναι ένα ιστορικό γεγονός που συνέβη μέσα σε ένα γενικότερο κλίμα εξέγερσης και αμφισβήτησης σε ολόκληρο τον κόσμο. Είχε αποφασιστική σημασία για την εξέλιξη του κομμουνιστικού κινήματος, της αριστεράς ευρύτερα. Είχε επίσης σημαντική επίδραση στις διεθνείς σχέσεις.

Η «Άνοιξη της Πράγας» ήταν η τελευταία προσπάθεια να διασωθεί μέσα από την ανανέωση ο ιστορικός κομμουνισμός και ο λεγόμενος «υπαρκτός σοσιαλισμός». Οι τσεχοσλοβάκοι κομμουνιστές είχαν διακρίνει ότι χωρίς την πολυφωνία, την ελευθερία, τη δημοκρατία και τον έλεγχο της εξουσίας από τους πολίτες, ο σοσιαλισμός δεν μπορεί να υπάρξει.

Για τη συντριβή του, τα καθεστώτα της Σοβιετικής Ένωσης και των άλλων χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας (πλην Ρουμανίας) επικαλέστηκαν τα «γενικότερα συμφέροντα του σοσιαλισμού», διατύπωσαν μάλιστα για πρώτη φορά το δόγμα της «περιορισμένης κυριαρχίας». Η πραγματική αιτία της επέμβασης ήταν ο φόβος μήπως οι ιδέες της ελευθερίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού θέσουν σε κίνδυνο την εξουσία στα ανελεύθερα καθεστώτα του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού», αλλά και η διατήρηση της κρατικής ηγεμονίας της ΕΣΣΔ στη δική της σφαίρα επιρροής. Η επέμβαση κατέστρεψε την Άνοιξη της Πράγας, σήμανε όμως και την τελευταία φάση της ύπαρξης αυτών των καθεστώτων που κυβερνούσαν ερήμην και ενάντια στη θέληση των εργαζομένων και της πλειοψηφίας των πολιτών δυσφημίζοντας τη μνήμη της Οκτωβριανής Επανάστασης και την ιδέα του σοσιαλισμού.

Σήμερα παντού, στον πάλαι ποτέ υπαρκτό σοσιαλισμό –που δήθεν τα σοβιετικά τανκς υπερασπίστηκαν τότε με την εισβολή– βασιλεύει σήμερα ο πιο άγριος καπιταλισμός. Παρά ταύτα, υπάρχουν ακόμη σήμερα κόμματα της Αριστεράς που δικαιολογούν την εισβολή στην Τσεχοσλοβακία και εξακολουθούν να δυσφημίζουν τον κομμουνισμό ταυτίζοντάς τον με την ανελευθερία.

Η Άνοιξη της Πράγας υπήρξε πηγή έμπνευσης για τους Έλληνες Κομμουνιστές της Ανανέωσης που τότε, στο ΚΚΕ εσωτερικού, αγωνίζονταν κατά της στρατιωτικής δικτατορίας. Η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία σφράγισε τη θέση τους απέναντι στη Σοβιετική Ένωση και τον λεγόμενο «υπαρκτό σοσιαλισμό». Σήμερα, που στην Ευρώπη, αλλά και αλλού, όπως π.χ. στη Λατινική Αμερική, αναπτύσσονται σοβαρές και ελπιδοφόρες προσπάθειες της ριζοσπαστικής αριστεράς να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, να οργανώσει αποτελεσματικά τους αγώνες κατά του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, οι ιδέες και η εμπειρία της Άνοιξης της Πράγας έχουν τεράστια αξία. Η δυναμική τους παραμένει δραματικά ενεργή και σήμερα και θα ήταν ασυγχώρητη παράλειψη για όποια αριστερά, ιδίως την ανανεωτική, κινηματική και ριζοσπαστική, να «επαναπαύεται» πάνω στη λήθη ή σε μια «απόμακρη» άποψη για τα κρίσιμα εκείνα γεγονότα.

Η ΑΚΟΑ, από την πλευρά της, θα συνεισφέρει με τις δικές της απόψεις σ’ αυτήν τη συζήτηση. Με απόψεις και θέσεις που έχουν ευθεία καταγωγή από τις δυνάμεις, όπως ήταν το ΚΚΕ εσωτερικού, που τότε καταδίκασαν τη σοβιετική εισβολή, συμπαραστάθηκαν στο ΚΚ Τσεχοσλοβακίας και άνοιξαν νέους δρόμους για την πορεία της αριστεράς. Σε περίοδο ανόδου της αριστεράς, όπως η σημερινή, όταν οι εργαζόμενοι, οι νέοι και γενικότερα οι πολίτες προσβλέπουν προς αυτήν, η αριστερά είναι υποχρεωμένη να έχει σαφή θέση για την ιστορία της.